عقد جعاله چیست و چه ارکانی دارد؟ 🥇【آپدیت جدید】⚖️
یکی از مفاهیم ناآشنا در میان افراد جامعه عقد جعاله است. این عقد زمانی روی میدهد که فرد خود را ملزم به انجام کار و مسئولیتی در قبال گرفتن پاداش میکند. کلمه جعاله به معنی اجرت بوده و کاربردهای زیادی در مفاهیم حقوقی دارد. فرض کنید فردی دارای مقداری نقره بوده و آن را گم کرده است، در این حالت فرد با منعقد کردن پیمان جعاله پاداشی را برای یافتن مال خود تعیین میکند. طبق قوانین مدنی کشور، جعاله یک تعهد جایز بوده و هیچ گونه اشکال قانونی ندارد. جعاله ارکان و شرایطی دارد که در این مقاله مورد بررسی قرار میگیرند. برای یافتن پاسخ سوالات خود در مورد جعاله با ما همراه باشید و مقاله را تا آخر بخوانید.
عقد جعاله چیست؟
در پاسخ به ابهام عقد جعاله چیست؟ می بایست گفت! جعاله نوعی تعهد بین طرفین قرارداد به شمار آورد. در این التزام، یکی از طرفین قرارداد از طرف دیگر درخواست انجام عملی را در برابر اجرت میکند. انواع قراردادهایی که بین کارفرمایان و کارکنان برای ارتقای سازندگی و پیشرفتهای کاری صورت میگیرد، زیرمجموعه تعهد جعاله هستند. در این بین تنظیم این نوع از قرارداد ها بهتر است توسط وکیل تنظیم قرارداد انجام شود، بهترین وکیل تنظیم قرارداد در تهران شخصی است که با توجه قوانین و مقررات و اشراف کامل به طرز تحریر قرارداد به جهت درست پیش میرود.
توجه داشته باشید که قرارداد جعاله میتواند خاص و یا عام باشد. در جعاله خاص، یکی از طرفین قرارداد انجام کاری را از فرد و یا افراد خاصی میخواهد و برای آنها اجرتی در عوض انجام کار تعیین میکند. اما در جعاله عام، انجامدهنده قرارداد مشخص نشده و مهم انجام دادن عمل تعیینشده است.
ریشه کلمه جعاله به جعل باز میگردد که به معنی دستمزد و پاداش است. جعاله در حقوق نیز اعتبار دارد و طبق ماده 561، التزامی شخصی برای انجام عملی در برابر پاداش و دستمزد تلقی میشود. در این التزام لازم نیست که انجامدهنده کار یا عامل به طور خاص تعیین شده باشد. در فقه نیز اگر عمل مورد قرارداد حلال باشد، جعاله مشکلی ندارد.
منظور از ارکان جعاله چیست؟
قرارداد جعاله از سه رکن تشکیل شده است و یک قرارداد را تنها در صورت وجود این سه عنصر میتوان جعاله نامید. ارکان جعاله به شرح زیرهستند:
- رکن اول: جاعل
جاعل در اینجا یکی از طرفین قرارداد است که به صورت عملی درخواست خود را ارئه می کند. برای مثال جاعل در یک آگهی برای یافتن یکی از کالاهای مفقودشده خود مژدگانی اعلام میکند.
- رکن دوم: عامل
عامل در قرارداد جعاله به کسی گفته میشود که عمل درخواستشده را انجام میدهد. توجه داشته باشید که در این قرارداد لازم نیست که عامل حتما فرد معین و مشخصی باشد، بلکه شخص و یا اشخاص نامعینی نیز میتوانند به عنوان عامل تلقی شوند.
- رکن سوم: جعل
جعل نیز در این قرارداد به دستمزد و پاداشی اشاره دارد که قرار است پرداخت شود. جعل تنها در حالتی محقق میشود که عمل تعیینشده از سوی جاعل به همان صورت درخواستشده توسط عامل انجام شود.
شرایط عقد و فسخ جعاله
از جمله شرایط جعاله میتوان به ضروری نبودن تعیین مقدار اجرت به طور خاص اشاره کرد. همچنین عمل در جعاله میتواند نامشخص و یا مردد باشد. عمل تعیینشده در جعاله باید از لحاظ حقوقی و فقهی جایز و حلال تلقی شود. جعاله در مورد امور نامشروع و غیرمنطقی کاربردی ندارد و باطل خواهد شد.
عقد جعاله یک قرارداد جایز و قانونی بین طرفین است و در هر زمانی قابلیت فسخ دارد. هر یک از طرفین در صورت تمایل میتواند یکجانبه به فسخ این قرارداد اقدام کند. اگر این فسخ قبل از اینکه عامل، کار را شروع کند انجام گیرد هیچ تعهدی برای عامل ایجاد نخواهد شد. اما اگر عامل، کار را شروع کرده باشد، مشمول دریافت اجرت المثل خواهد شد.
جعاله چه تفاوتی با اجاره دارد؟
جعاله و اجاره دو عقد مجزا هستند و در احکام فقهی و تخصصی با هم تفاوت دارند. این دو تعهد از منظر عامل، مدت، عوض و بسیاری از موارد دیگر مشابه همدیگر نیستند. در اجاره همواره شخص اجیر مشخص و معين بوده، در حالی که در جعاله شخص عامل میتواند مشخص نباشد.
انعقاد اجاره بین طرفین نوعی تعهد دوجانبه و حق زندان ایجاد میکند. این در حالی است که در جعاله یک تعهد یکجانبه برای انجام عملی خاص تعیین میشود که در اینجا انجام نشدن عمل مشمول مجازات و عقوبت خاصی نیست.
منظور از جعاله بانکی چیست؟
جعاله کاربردهای بسیاری در پیمانکاری دارد که در اینجا، بانکها نیز به عنوان پیمانکار میتوانند وارد صحنه شوند. بانکها همچنین میتوانند نقش جاعل و یا کارفرما را در انعقاد تعهد جعاله داشته باشند. در این موارد، قوانین و مقررات بانک مدت زمان تسویه و نحوه تحقق یافتن مطالبات را تعیین میکند.
با توجه به موارد بالا میتوان گفت که جعاله بانکی نوعی قرارداد است که بانک به موجب آن تسهیلات و خدماتی را به مشتریان خود ارائه میدهد. سودی که بانک به مشتریان خود در قبال انجام اموری مانند سپردهگذاری میدهد نیز مشمول همین عهد جعاله بانکی میشود.
منظور از قرارداد جعاله ملکی چیست؟
در قرارداد جعاله ملکی، مالک و یا جاعل از عامل میخواهد که برای املاک و مستغلات او در قبال دریافت اجرت مشتری پیدا کند. معاملاتی که در بنگاههای املاک انجام میشوند، مشمول جعاله ملکی هستند. در این نوع عقد، این موفقیت عامل است که دریافت اجرت را تایید میکند. توجه داشته باشید که در جعاله ملکی باید همه چیز شفاف بوده و هیچ گونه پنهانکاری و تبانی در میان نباشد.
نکاتی مهم برای تنظیم قرارداد جعاله
امروزه قراردادهای زیادی در جامعه تحت عنوان جعاله بین افراد منعقد میشوند. متاسفانه افراد جامعه زیاد با جعاله آشنایی ندارند که همین امر موجب سوءاستفادهها و کلاهبرداریهای مختلفی میشود. مشاوره با یک وکیل دارای تجربه و دانش در این زمینه میتواند راه را بر بسیاری از مشکلات آینده ببندد.در تنظیم قرارداد جعاله نکات مهمی وجود دارد که باید به آنها توجه داشت.
از جمله این نکات کلیدی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ثبت جزئیات در قرارداد جعاله ضروری نیست و در اینجا تنها اشاره به کلیات و اصل موضوع کفایت میکند.
- موضوع قرارداد در جعاله باید مشخص و واضح باشد. هر گونه ابهامی در این زمینه میتواند منجر به فسخ شدن جعاله شود.
- موضوع قرارداد جعاله تنها در صورتی اعتبار دارد که دارای ارزش مالی و منطقی باشد.
- در صورتی که موضوع قرارداد با شرع و قانون در تضاد باشد، قرارداد جعاله فاقد اعتبار است.
- در جعاله تعیین مشخص ومعین دستمزد الزامی نیست که البته در بعضی از قراردادها این موضوع به صورت صریع تعیین میشود.
- ذکر مشخصات کامل طرفین در جعاله ضروری است. البته گاهی فاعل در این عقد مشخص نیست که در اینجا تنها میتوان به ثبت مشخصات جاعل اکتفا کرد.
کلام آخر
در این مقاله به بررسی عقد جعاله و شرایط و ارکان آن پرداختیم. همان طور که گفته شد، قرارداد جعاله به تعهدی میان دو طرف برای انجام عملی خاص و دریافت اجرت اشاره دارد. امروزه قرارداد جعاله در سطح وسیعی در جامعه رواج پیدا کرده و شاهد انواع قرارداد جعاله مانند جعاله بانکی، ملکی و غیره هستیم که همگی در این مقاله مورد بررسی قرار گرفتند. در پایان این نوشتار نیز به نکات و توصیههایی در ارتباط با تنظیم قرارداد جعاله پرداخته شد که مطالعه آنها خالی از لطف نیست.نظر شما چیست؟ چه تجربههایی در زمینه جعاله دارید و تا چه حدی با قوانین آن آشنا هستید؟ قرارداد جعاله چه کاربردهای دیگری میتواند در سطح جامعه داشته باشد؟ آیا از این قرارداد میتوان برای رونق و شکوفایی اقتصادی بهره گرفت؟ فراموش نکنید که نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
