قانون جدید تغییر کاربری اراضی کشاورزی 【آپدیت جدید】⚖️

امروزه بسیاری از افراد به دنبال این هستند تا در اراضی کشاورزی خود، منزلی را برای سکونت تاسیس کرده و در آن سکنی پیدا کنند؛ اما لازم است به این نکته اشاره داشته باشیم که قوانین در سال های اخیر دچار تغییراتی جدی شده است و به همین سادگی مجوزهای لازم برای این کار را پیدا نخواهید کرد. در نظر داشته باشید که گاهی تغییر کاربری اراضی کشاورزی برای تاسیس کارگاه و کارخانه است و گاهی دیگر فرد به دنبال ساخت و ساز آپارتمان و باغ ویلا در آن است. به هر حال نیاز است تا فرد اطلاعات کاملی در خصوص قوانین و مقررات مربوط به آن و نیز جزئیات مربوطه داشته باشد تا به این شکل بتواند اقدامات لازم را برای اخذ مجوز قانونی انجام دهد. در این مقاله قانون جدید تغییر کاربری اراضی کشاورزی را مورد بررسی قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید.

قانون جدید تغییر کاربری اراضی کشاورزی

در گذشته قوانینی برای حفظ اراضی کشاورزی و زراعی به تصویب مجلس رسیده است؛ اما قانون جدید تغییر کاربری اراضی کشاورزی در تلاش است تا هر چه بیشتر در راستای حفظ کاربری زمین های زراعی و باغ ها قدم بردارد. در قانونی که در سال 1402 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و توسط رئیس جمهور نیز ابلاغ شده است، بر حفظ بیشتر کاربری باغ ها و اراضی کشاورزی تاکید شده است و برخی از مشکلات موجود در قوانین سابقه مورد اصلاح قرار گرفته است.

یکی از مهمترین تغییراتی که قانون جدید در مقایسه با گذشته داشته است، تشکیل کمیسیون تخصصی به ریاست وزیر جهاد کشاورزی برای بررسی و صدور مجوزهای لازم جهت تغییر کاربری می باشد. از سوی دیگر قانون در بخش های تعیین جریمه و عوارض نیز دچار تغییراتی شده است. جریمه ها به شدت افزایش پیدا کرده است تا به این شکل اراضی مربوطه حفظ شده و در نتیجه از تغییر کاربری آن ها به مسکونی جلوگیری شود.

در واقع در قانون جدید تغییر کاربری اراضی کشاورزی قید شده است که باید یک تا سه برابر ارزش زمین تغییر کاربری یافته به عنوان جریمه پرداخت شود. علاوه بر این، بر اساس این قانون تمامی زمین هایی که پیش از تصویب این قانون تغییر کاربری داده شده اند نیز به طور کامل تعیین و تکلیف شده اند. از طرف دیگر در این قانون موادی برای تشویق افراد به سرمایه گذاری در زمینه کشاورزی در نظر گرفته شده است. در واقع این قانون به دنبال بها دادن به تولیدات کشاورزی است.

اراضی کشاورزی شامل زمین های زراعی، باغ، اراضی دایر، زمین های بایر و… است. در واقع تغییر کاربری به معنای تغییر استفاده از زمین های کشاورزی به هر منظور به غیر از کشاورزی می باشد. در نظر داشته باشید که دریافت مجوزهای لازم برای تغییر کاربری بسیار دشوار است. چنین مجوزهای قانونی تنها در موارد ضروری از سوی نهادهای مربوطه ارسال خواهد شد. به هر حال برای تغییر کاربری اراضی زراعی و باغ ها لازم است از یک وکیل مجرب و خبره کمک بگیرید.

قانون تغییر کاربری اراضی کشاورزی به مسکونی

در نظر داشته باشید که اراضی کشاورزی هر کشور جزو سرمایه های ملی آن به شمار می رود. در واقع زمین های کشاورزی نقش تعیین کننده ای در تولید غذا دارند و همواره باید از سوی دولت ها این مسئله جدی گرفته شود. در واقع دولت ها سعی دارند با تصویب قانون جدید تغییر کاربری اراضی کشاورزی از تبدیل شدن این اراضی به زمین های مسکونی جلوگیری کرده و به نوعی کاربری آن ها را برای رشد تولیدات کشاورزی به طور کامل و دقیق حفظ نمایند.

به این نکته توجه داشته باشید که در ایران نیز از سوی دولت ها برای حفظ این اراضی، قوانین و مقرراتی به تصویب رسیده است. یکی از مهم ترین این قوانین که لازم است در این مقاله اشارات متعددی به آن داشته باشیم قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها است که در سال 1374 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است. برای درک بهتر این قانون لازم است مفاد آن را به طور خلاصه مورد بررسی قرار دهیم.

ماده 1: پس از تصویب این قانون در سال 1374 هرگونه تغییر کاربری زمین های کشاورزی و زراعی در مناطقی خارج از شهرها و شهرک ها جز در مواقع کاملا ضروری، ممنوع می باشد.
ماده 2: در برخی از موارد قانون اعلام کرده است که تغییر کاربری در زمین های زراعی و کشاورزی مجاز می باشد. این موارد به شرح زیر است:

• ایجاد تاسیسات و زیر ساخت های عمومی
• اجرای طرح های روستایی
• احداث واحدهای مسکونی برای افراد دارای شرایط در روستاها حداکثر تا 500 متر مربع
• توسعه و تکمیل واحدهای صنعتی و تولیدی موجود
• راه اندازی گلخانه ایجاد و توسعه تمامی فعالیت های مربوط به گردشگری
• تغییر کاربری باغ ها به باغ مسکونی

ماده 3: کمیسیون تبصره 1 ماده 1 این قانون وظیفه دارد که در صورت نیاز یا عدم ضرورت تغییر کاربری اراضی زراعی و باغ ها در مواقع مذکور در ماده 2 با در نظر گرفتن شرایط اظهار نظر نماید.
ماده 4: افرادی که تمایل به تغییر کاربری اراضی کشاورزی دارند لازم است تمامی عوارض های مربوط به این کار را به حساب جهاد کشاورزی واریز نمایند. مقدار این عوارض از سوی جهاد کشاورزی تعیین خواهد شد و به اطلاع عموم خواهد رسید.
ماده 5: در صورتی که فردی بدون مجوزهای قانونی اراضی کشاورزی را دچار تغییر کاربری نماید و آن را به مسکونی تبدیل کند، جهاد کشاورزی وظیفه قلع و قمع بنا به صورت کامل را دارد. در این صورت لازم است جهاد کشاورزی تمامی بناهای ساخته شده را ویران کرده و زمین را به حالت قبلی خود بازگرداند.

تغییر کاربری زیر 500 متر امکان پذیر است؟

لازم به ذکر است که تغییر کاربری زیر 500 متر یکی از مهم ترین دغدغه های افرادی محسوب می شود که قصد تغییر کاربری زمین های کشاورزی خود به مسکونی را دارند. این مسئله به خصوص در سال های اخیر توانسته بسیار چالش برانگیز باشد. شاید یکی از مهم ترین سوالاتی که ذهن افراد را به خود مشغول کرده است این می باشد که آیا می توان زمین های زراعی و کشاورزی زیر 500 متر را تغییر کاربری داد و آن را به زمین مسکونی تبدیل کرد؟ برای پاسخ به این سوال باید به قوانین و مقررات اشاره کنیم.

اولین قانونی که باید در این باره مورد بررسی قرار بگیرد، قانون حفظ اراضی زراعی و باغ ها مصوب سال 1374 است. در نظر داشته باشید که در این قانون به طور کامل تغییر کاربری زمین های کشاورزی، ممنوع اعلام شده است. البته باید این نکته را متذکر شویم که در سال 1385 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها با اصلاحاتی رو به رو شد.

در اصلاحیه جدید که در سال 1385 صورت گرفت، تبصره ای به ماده 2 از قانون یاد شده اضافه گردید. در این تبصره به مالکان زمین های کشاورزی و باغ ها این اختیار داده شد تا به متراژ 500 متر از زمین های خود را برای تبدیل کردن به ملک مسکونی اختصاص دهند؛

اما باید اشاره داشته باشیم که دیوان عالی کشور در سال 1391 در رای وحدت رویه اعلام کرد که تغییر کاربری اراضی کشاورزی حتی در مساحت های زیر 500 متر بدون دریافت مجوزهای قانونی، جرم به شمار می رود. در واقع بر اساس قانون جدید تغییر کاربری اراضی کشاورزی، تغییر کاربری زمین زیر 500 متر تنها در شرایط زیر امکان پذیر است:
سکونت شخصی: تنها برای یک بار مالک زمین می تواند اراضی مربوطه را تغییر کاربری داده و در آن ملک مسکونی احداث نماید.

اخذ مجوزهای لازم از مراجع مربوطه جزو مهمترین شرایط تغییر کاربری به شمار می رود. در برخی از موارد برای اخذ این مجوزها نیاز به حضور در جهاد کشاورزی است؛ اما در برخی دیگر از مواقع می توان با حضور در شهرداری یا حتی دهیاری نیز این مجوزهای قانونی را اخذ نمود.

در صورتی فرد می تواند با مجوزهای قانونی، زمین های کشاورزی را تغییر کاربری داده و به ملک مسکونی تبدیل کند که عوارض مربوط به آن را برای زمین های زیر 500 متر پرداخت کرده باشد.

مراحل تغییر کاربری اراضی کشاورزی دقت داشته باشید که برای تغییر کاربری زیر 500 متر لازم است مراحل زیر به طور کامل انجام شود. بر اساس قانون جدید تغییر کاربری اراضی کشاورزی لازم است در ابتدا فرد درخواست تغییر کاربری را به جهاد کشاورزی ارائه دهد. دقت داشته باشید که فرد در صورتی میتواند درخواست خود را به اداره جهاد کشاورزی استان خود ارائه دهد که تمامی مدارک و مستندات مورد نظر را جمع آوری کرده و به درخواست خود پیوست نماید تا به این صورت به خواسته وی رسیدگی گردد.

در این صورت است که اداره جهاد کشاورزی می کوشد تا تمامی مدارک و مستندات و نیز خواسته فرد را به دقت مورد بررسی قرار دهد. در این صورت اگر امکان تغییر کاربری با توجه به دستورالعمل های مشخص وجود داشته باشد، این موضوع را به فرد درخواست کننده اعلام می دارد. در این صورت است که جهاد کشاورزی برای اظهارنظر در خصوص تغییر کاربری سعی می کند تا از تمامی مراجع ذیصلاح استعلام بگیرد. این مراجع شامل شهرداری ها و دهیاری ها می شود.

در صورتی که جهاد کشاورزی و مراجع ذی صلاح با تغییر کاربری زمین کشاورزی و باغ ها به طور کامل موافقت کنند، درخواست فرد مورد قبول قرار می گیرد. در این مرحله است که از فرد متقاضی تغییر کاربری درخواست می شود که عوارض های مربوط به تغییر کاربری را به حساب های مشخص واریز کرده و آن را پرداخت نماید. پس از این که فرد تمامی مراحل قانونی فوق را به طور کامل پشت سر گذاشت، می تواند به سادگی مراحل تغییر کاربری اراضی کشاورزی را شروع کند.

دقت داشته باشید که اگر تغییر کاربری اراضی کشاورزی بدون در نظر گرفتن قوانین موجود صورت گرفته و فرد در این راستا به مجوزهای لازم نرسیده باشد، ممکن است این کار مجازات های سنگینی را برای او به دنبال داشته باشد. چرا که از نظر قانونی هرگونه تغییر کاربری بدون اینکه مجوز دریافت شده باشد، ممنوع است؛ بنابراین برای دریافت مجوزهای لازم، نیاز است روی تجربه و دانش حقوقی یک وکیل مجرب و خبره حساب ویژه ای را باز کنید.

راهکار فرار از تغییر کاربری اراضی کشاورزی

در قسمت های قبل تلاش کردیم تا توضیحات موثری را در خصوص قانون جدید تغییر کاربری اراضی کشاورزی ارائه دهیم. اکنون لازم است راهکار فرار از تغییر کاربری اراضی کشاورزی را مورد ارزیابی قرار دهیم. لازم به ذکر است که قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها در سال 1374 به تصویب مجلس رسیده است. در واقع مهم ترین هدف این قانون، جلوگیری از تغییر کاربری زمین های کشاورزی و باغ ها برای جلوگیری از به خطر افتادن امنیت غذایی بود.

بر اساس این قانون هرگونه تغییر در کاربری زمین های کشاورزی در محدوده شهرها و شهرک ها را جز در موارد کاملا ضروری را ممنوع کرده است. لازم به ذکر است که قانون مذکور در سال 1385 اصلاح شد و مجازات های سنگین تری برای آن در نظر گرفته شد. در نظر داشته باشید که در این قانون مقدر شده است که جهاد کشاورزی می تواند تمامی بناهای احداث شده در باغ ها و زمین های کشاورزی که بدون مجوز ساخته شده اند را قلع و قمع نماید.

از سوی دیگر ذکر این نکته ضروری است که در بسیاری از موارد ساخت خانه باغ بدون در نظر گرفتن مجوزهای مربوطه، جرم محسوب شده و می تواند جریمه نقدی به همراه داشته باشد. در نظر داشته باشید که برخورد قاطع مراجع قضایی با ساخت و سازهای غیرمجاز از ارائه هرگونه راهکار فرار از تغییر کاربری اراضی کشاورزی جلوگیری می کند. در واقع اگر به دنبال تغییر کاربری زمین مورد نظرتان هستید، لازم است در ابتدا برای آن مجوزهای لازم را دریافت نمایید.

امکان تغییر کاربری اراضی کشاورزی به باغ ویلا

در نظر داشته باشید که تغییر کاربری اراضی کشاورزی به باغ ویلا یکی از مهم ترین و پیچیده ترین مسائلی است که افراد متقاضی با آن روبرو می شوند. اگر بخواهیم امکان تغییر کاربری در این نوع از اراضی و احداث باغ ویلا را مورد بررسی قرار دهیم باید بگوییم که این مسئله به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله مهمترین این عوامل می توان به نوع زمین، طرح های توسعه ای هر یک از شهرهای کشور، قوانین و مقررات مربوطه و نیز نظر مراجع ذی صلاح برای صدور مجوز بستگی دارد.

لازم به ذکر است که بر اساس قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها، امکان تغییر کاربری در زمین های کشاورزی و ساخت باغ ویلا وجود ندارد. در واقع قانون چنین اقدامی را ممنوع کرده است. این قانون سعی دارد تا زمین های کشاورزی را برای حفظ امنیت غذایی کشور نگه دارد. چرا که با تغییر کاربری هر یک از زمین های کشاورزی، بخشی از توان تولیدی کشور در زمینه محصولات کشاورزی به طور کامل مختل می شود و این موضوع در بلند مدت آسیب های جبران ناپذیری به همراه خواهد داشت.

با این حال در قانون جدید تغییر کاربری اراضی کشاورزی برای ساخت باغ ویلا در برخی موارد استثنا وجود دارد. در ادامه برخی از مهم ترین این موارد را مورد بررسی قرار خواهیم داد:

• در صورتی که مراجع ذی صلاح به این نتیجه برسند که تغییر کاربری به صلاح عموم است با این امر موافقت کرده و مجوزهای مربوط به آن را صادر می کنند.
• در بعضی از اوقات، در خصوص برخی از زمین های خاص واقع در حریم شهرها و شهرک ها که در آن ها کشاورزی انجام نمی شود و یا اینکه در آن ها بناهای بدون مجوز ساخته شده است، می توان مجوزهای مربوطه را از مراجع قانونی کسب نمود.

لازم به ذکر است که در قانون جدید تغییر کاربری اراضی کشاورزی بیان شده است که اگر فرد موفق به اخذ مجوزهای لازم از مراجع ذی صلاح شد، می تواند با طی نمودن برخی از مراحل قانونی مقدمات تغییر کاربری را به انجام برساند. در ابتدا لازم است فرد درخواست خود برای تغییر کاربری زمین کشاورزی و احداث باغ ویلا را به جهاد کشاورزی ارائه دهد. در این صورت است که کارشناسان مربوطه به بررسی درخواست فرد پرداخته و برای این کار از مراجع ذی صلاح دیگر نیز استعلام می گیرند.

در این صورت اگر درخواست فرد با تمامی دستورالعمل های مربوط به جهاد کشاورزی مطابقت داشته باشد، او می تواند مجوزهای لازم را کسب نماید. در این بین کمیسیون حاضر در جهاد کشاورزی درخواست فرد را به دقت مورد بررسی قرار می دهند تا به این شکل آن را از نظر قانونی رد کرده و یا اینکه با آن موافقت نمایند. در صورتی که کمیسیون تبصره 1 ماده 1 با تغییر کاربری و احداث باغ ویلا موافقت نمایند، لازم است عوارض های مربوطه از سوی فرد متقاضی به طور کامل پرداخت شود.

لزوم مراجعه به وکیل برای تغییر کاربری اراضی کشاورزی

این موضوع را در نظر داشته باشید که برای تغییر کاربری زمین های کشاورزی به منازل مسکونی یا کارگاه و کارخانه نیاز است تا با روال قانونی پیگیری پرونده آشنایی کاملی داشته باشید و قوانین این حوزه را به درستی بشناسید. چرا که این کار به شما این امکان را می دهد تا عاقلانه تر تصمیم گرفته و در مراجع قانونی بتوانید به خواسته های حقوقی دست پیدا کنید. در این بین استخدام یک وکیل آشنا به مسائل حقوقی و آگاه به قوانین و مقررات الزامی به نظر می رسد. چرا که او می تواند این اقدامات را تسریع بخشد.

شانس دریافت مجوزهای قانونی برای تغییر کاربری زمین زراعی و اراضی کشاورزی با استفاده از یک وکیل مجرب و متخصص در دعاوی ملکی افزایش پیدا خواهد کرد. از سوی دیگر لازم است به این موضوع توجه داشته باشید که می توانید همواره با دریافت مشاوره حقوقی از وکیل مدنظرتان به راهکارهای قانونی برای تغییر کاربری دست پیدا کرده و با عملی کردن آن ها کسب موفقیت را تسهیل بخشید. به هر حال لازم است از میان گزینه های متعدد و مجرب به دنبال شاخص ترین و مطرح ترین وکیل برای اعطای وکالت باشید.

کلام آخر
امیدواریم از مطالعه این مطلب حقوقی نهایت استفاده را کرده باشید و بتوانید به کمک این مقاله مشکلات حقوقی خود را برطرف کرده و به اهدافتان نیز دست پیدا کنید. در این مقاله سعی کردیم قانون جدید تغییر کاربری اراضی کشاورزی را مورد بررسی قرار دهیم تا در این خصوص اطلاعات جامعی را به دست آورید. از سوی دیگر، به مسائلی مانند تغییر کاربری زمین کشاورزی به مسکونی پرداخته و دریافت مجوز در این شرایط را بررسی کردیم. علاوه بر این، مراحل اقدام برای تغییر کاربری در مراجع قانونی را مرور نمودیم. اکنون از شما میخواهیم که نظرات خود را با مخاطبان سایت برترین وکیل به اشتراک بگذارید.